Perfumy – czym są, jak są zbudowane i na co zwracać uwagę

Wśród wielu zmysłów człowieka jest taki, który odczytuje zapachy. Węch w naszym życiu odgrywa bardzo ważną rolę i oferuje nam wiele różnorodnych bodźców. Zarówno tych mniej, jak i bardziej przyjemnych. W związku z tymi drugimi już w starożytności były produkowane perfumy.

Kilka słów o historii perfum

Nazwa „perfumy” pochodzi od łacińskiego „per fumum”, co oznacza: „przez dym”. Ma to związek z tym że pierwsze charakterystyczne i silne wonie były otrzymywane w procesie spalania. Substancje wydzielające ładne, silne zapachy z początku pełniły pewnego rodzaju świętość. Często były wykorzystywane w różnego rodzaju religijnych praktykach. Tak z początku robiono w starożytności na obszarze Bliskiego Wschodu – przede wszystkim w Egipcie. Około 2000 lat temu perfumy przestały stanowić tak bardzo sakrum i zaczęły być komponowane również w celu wykorzystywania ich na sobie przez ludzi. W ten sposób rozpoczęła się historia perfum, które znamy do dzisiaj.

Przez stulecia losy pachnideł były różne. W pewnych okresach były wręcz zakazane, w innych branża perfumiarska przeżywała rozkwit. Jednak niezależnie od tego perfumy były towarami ekskluzywnymi, na które mogli sobie pozwolić jedynie przedstawiciele wyższych sfer i osoby zamożne. W 1928 roku, kiedy P.F.P. Guerlain otworzył swoją firmę w Paryżu, to się zmieniło. Produkcja wonności została rozpowszechniona na skalę przemysłową. Od tego czasu branża ciągle się rozwijała, a perfumy taniały. Dzięki temu aktualnie na piękne zapachy może pozwolić sobie niemal każdy.

Czym dokładnie są perfumy

„Perfumy” to określenie na kosmetyki, których zadaniem jest nadawanie obiektom przyjemnego i długo utrzymującego się zapachu. Przeważnie tym obiektem jest ludzkie ciało. W skład perfum wchodzą:

• olejki zapachowe – substancje zawierające składniki zapachowe z roślin oraz zwierząt lub syntetyczne związki chemiczne,
• środki wzmacniające – mało lotne związki chemiczne, które same w sobie nie mają intensywnego zapachu, ale wzmacniają woń olejków,
• środki homogenizujące – substancje służące do uzyskania nierozwarstwiającego się, jednolitego roztworu mieszaniny związków chemicznych i olejków.

W zależności od zawartości olejków zapachowych w mieszaninie perfumy dzieli się na:

• Extrait de Parfum (ekstrakt perfum) – 44-60%;
• Parfum (perfumy, ekstrakt, perfumy właściwe) – 15-43%;
• Eau de Parfum (woda perfumowana), skrót EdP – 10-20%;
• Eau de Toilette (woda toaletowa), skrót EdT – 5-15%;
• Eau de Cologne (woda kolońska), skrót EdC – 3-8%;
• Eau Fraîche (woda odświeżająca), eau de solide, skrót EdS – 1-3%.

Perfumy – ważne pojęcia

Szukając idealnych perfum dla siebie, należy znać kilka podstawowych pojęć. Dzięki nim łatwiej odnaleźć się w gąszczu różnych zapachów lanych perfum. Trzy najważniejsze pojęcia to:

• kompozycja zapachowa,
• akordy zapachowe,
• nuty zapachowe.

Kompozycja zapachowa to mieszanina olejków i środków wzmacniających, która decyduje o specyficznym zapachu perfum. Często jest silnie strzeżoną tajemnicą lub jest zastrzegana patentami jako znak towarowy. Takie mieszaniny często złożone są z wielu składników – od kilkunastu aż nawet po kilkaset.

Składniki zwarte w kompozycji można podporządkować do trzech grup, które nazywane są akordami. Akordy można nazwać warstwami zapachowymi kompozycji. W akordach można odnaleźć nuty zapachowe, które są odczuwalnymi zapachami. Można wyróżnić:

• akord bazowy – w jego skład wchodzą przeważnie środki wzmacniające oraz „ciężkie” zapachy, jak nazwa wskazuje: stanowi bazę dla pozostałych akordów, stosuje się w nim często: ambrę, piżmo, żywice leśne czy cywet, które mogą być odczuwane nawet po kilku dniach od zastosowania perfum,
• akord średni – zapachy, które się na niego składają, przeważnie są mało intensywne i pełnią formę łącznika między akordem bazowym a wysokim, przeważnie są to nuty kwiatowe i korzenne,
• akord wysoki – złożony ze związków o największej lotności i intensywności, odczuwa się go od razu po otwarciu flakonika, a po skropleniu skóry perfumami szybko znika, w jego przypadku często można spotkać cytrusy, inne owoce oraz zioła.

Wśród najpopularniejszych nut zapachowych można wyróżnić:

• cytrusowe,
• kwiatowe,
• szyprowe (o cytrusowo-drzewnym zapachu),
• drzewne,
• orientalne (wanilia, cynamon, goździk itp.),
• paprociowe (lawenda, mech dębowy, paczula),
• zielone (ziołowe),
• tytoniowo-skórzane,
• aldehydowe.

Nuty zapachowe stosowane w akordach mogą być komponowane na różne sposoby. Relacje między nimi mogą być naprawdę różne. Popularne są kompozycje:

• z zapachem wiodącym – duża część składników ma podobny zapach,
• rymowane – w akordzie bazowym i wysokim występują co najmniej dwie nuty o zbliżonym zapachu,
• kontrastowe – nie ma w nich powtarzających się składników, za to są takie znajdujące się ze sobą w ostrym kontraście, który jest niwelowany i uzupełniany przez składniki neutralne.

Dla wielu perfumiarzy tworzenie perfum jest niczym tworzenie poezji czy muzyki. I w taki sam sposób można je odczytywać za pomocą węchu.